مناره هشتم ـ 3

بسم الله الرحمن الرحیم

پنج‌شنبه 5/9/1388، نهم ذی‌الحجه الحرام 1430
-    بلند شو! نماز صبح باید بخونیم.
چشمانم را باز می‌کنم، کی خوابم برد؟ می‌پرسم: «رسیدیم؟»
-    نه ترافیکه، باید نمازو همین‌جا بخونیم، برا نماز صبح به عرفات نمی‌رسیم.
از اتوبوس پیاده می‌شوم. چند نفر از خانم‌ها همان‌جا کنار اتوبوس، آستین‌ها را بالا زده و وضو می‌گیرند.
-    اینجا کنار اتوبوس!؟ جلوی آقایون؟ اومدیم ثواب کنیم، گناهم بکنیم؟

 صبر می‌کنم نماز مادر تمام شود. پیشنهاد می‌کند بروم توی اتوبوس، وضو بگیرم. انتهای اتوبوس، روی پا نشسته و وضو می‌گیرم. می‌خواهم پیاده شوم که مدیر کاروان سد راهم می‌شود: «خانم! دیگه پیاده نشو الان همه سوار میشن، دیر شده باید راه بیفتیم.»
نمازم مانده، قلبم دارد توی دهنم می‌آید. اگر نماز صبحم قضا شود؟ یکی از همسفری‌ها پیشنهاد می‌کند همین‌جا و در راهروی بین صندلی‌ها نماز بخوانم. سجاده مادر را می‌اندازم و سریع قامت می‌بندم. قبل از حرکت اتوبوس، سلام نمازم را می‌دهم.
اتوبوس‌ها مسقف است و آقایان در طول روز نباید زیر سقف حرکت کنند. در نتیجه با جلوداری روحانی کاروان، پیاده به سمت عرفات راه می‌افتند. مدیر کاروان هم در اتوبوس ما روی پله جلوی  در ایستاده‌است و هر وقت ماشین راه می‌افتد، سرش را از در اتوبوس، بیرون می‌گیرد. ترافیک همچنان ادامه دارد...

شناخت
وقتی چشم باز می‌کنم، سمت راستِ مسیر، چادرهای سفید عرفات است. درِ چادرها را بالازده‌ و فرش‌هایش را بیرون چادر، آویزان کرده‌اند. این‌ها چادر VIP بود که حالا دیگر حتی کف‌پوش هم ندارد. چه برسد به اینکه مفروش باشد.
 عقربه‌ها که روی 8:30  می‌ایستد، اتوبوس ما هم به مقصد می‌رسد. ترافیک مسیر آنقدر بود که آقایان، فقط نیم‌ساعت دیرتر می‌رسند. پیاده‌روی صبحگاهی، رمق همه را برده‌است. هر گوشه‌ای از چادر به یکی از اتاق‌ها، اختصاص می‌یابد. گلیمِ کف چادرها، نم‌دار است. سفره‌های یکبار مصرف می‌دهند تا زیرمان بیندازیم. روی آن زیرانداز حصیری سفید ـ قرمز و پتو را پهن کرده و می‌نشینیم. سفره‌های صبحانه انداخته می‌شود و نیم‌ساعت بعد به صرف چای، نان، شیر، شیرکاکائو، پنیر و مربا پذیرایی می‌شویم. سقف چادرها هم از باران بی‌نصیب نمانده و غیر از نم‌دار بودن، کمی پایین آمده‌است. چند بار جابجاشدن در چادر، باعث می‌شود سر چادرم، زرد شود.
بعد از صبحانه، آقایان به سمت مراسم برائت حرکت می‌کنند. تا ما بجنبیم، آقایان رفته‌اند. حاج‌آقا مصباح تأمل می‌کند تا خانم‌ها حاضر شوند. یکی از واجبات حج است و سال‌هاست در چادرهای بعثه¹  جمهوری اسلامی ایران در عرفات برگزار می‌شود، اما همه نمی‌آیند. در مسیر حاج‌آقا شعار می‌دهد و ما تکرارش می‌کنیم. «الموت لآمریکا، الموت لإسرائیل» سر می‌دهیم و بعد هم با شعار «یا ایها المسلمون، اتحدوا اتحدوا» ادامه راه می‌دهیم. در مسیر، عرفات را بیشتر نگاه می‌کنم. این سرزمین، با عرفاتی که در زیارت دوره²  عمره دیده‌بودم، هیچ شباهتی ندارد. سرزمین شناخت... . جبل‌الرحمه، تنها بلندی این سرزمین، استوار ایستاده است و سفیدی‌های روی کوه، نشان‌دهنده حضور حجاج است. هر چند در مناسک آمده که کراهت دارد روز عرفه از این کوه بالا رفت، اما می‌روند. حالا می‌گویم کوه، منظورم کوه دماوند و سلسله جبال هیمالیا که نیست. کوه‌های عربستان، از نظر ظاهری، هم‌قد تپه‌های ماست. البته جبل‌النور، بلندتر است. اما جبل الرحمه در عرفات، کوه احد و بعضی کوه‌هایی که دیده می‌شود، از نظر بلندی، به پای کوه‌های ما نمی‌رسند.
*
یاد بستنی عرفات بخیر. دعاهایمان را خواند بودیم و داشتیم پای جبل‌الرحمه، سوار اتوبوس می‌شدیم. ماشین استیشنی می‌رسد. بستنی‌فروشی سیار است و  حاج‌آقا سالار ما را به صرف بستنی مهمان می‌کند. هر چند گرمای هوا، رمق بستنی را هم گرفته بود و بستنی‌فروش،  بستنی قیفی را در ظرف ریخت و نان‌هایش را جدا داد. همسفری در اتوبوس راه می‌رفت و داد می‌رند: «کسی نون اضافه نمی‌خواد؟» البته بستنی در قیف را هم، مدینه خورده‌بودیم. دم مسجد شیعیان. چقدر خاطرات عمره در این سفر جلوی چشمم جان می‌‌گیرد‌.

---

پ.ن:

1.  بعثه: از ریشه (ب ع ث)، به معنای برانگیختن و فرستادن است و به گروه یا هیئت نظامی، سیاسی یا فرهنگی اطلاق می‌شود که به مکان یا مأموریتی اعزام می‌گردد. بعثه حج به هیئت‌های نمایندگی یا ستادهای سیاسی، اجرایی و فرهنگی کشورها و شخصیت‌های مذهبی اعزام شده به موسم حج گفته می‌شود. سرپرستی حج در دو بخش ساماندهی و مدیریت امور سفر و اقامت حاجیان و همچنین راهنمایی و نظارت بر مناسک عبادی حج صورت می‌گیرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی (رحمةالله علیه) نمایندگانی را به عنوان سرپرستان حاجیان و زائران بیت الله الحرام و نظارت بر همه امور حج منصوب کرد و بعد از ایشان، امام خامنه‌ای(حفظه‌الله) نیز نماینده خویش و سرپرست حاجیان را تعیین می‌کند. امور فرهنگی و تبلیغی و سیاسی حج و آن چه مربوط به آن است، از اختیارات حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج به شمار می‌رود. (ویکی فقه)
2 . «زیارت دوره» اصطلاحی است که در کاروان‌های زیارتی حج و عمره کاربرد دارد. یک روز در مکه و یک روز در مدینه، کاروان‌ها زائرین را به اماکن مهم شهر مکه و مدینه می‌برند که از مسجدالحرام و مسجدالنبی فاصله دارد.